Bij een trigger van het traumanetwerk worden altijd twee circuits actief in ieder mens: het snelle en het langzame circuit. 

Het snelle systeem is automatisch en reageert direct. Je hebt hier geen bewuste invloed op. Het zendt informatie direct vanuit de zintuigen naar het limbisch systeem. De thalamus geeft een grove scan op bekende gevaarlijke objecten, zoals slangen of spinnen. De amygdala evalueert al deze informatie en vertaalt dit direct naar een vecht- of vluchtreactie via activering van het sympathische zenuwstelsel (het gaspedaal). Het emotionele brein en de hersenstam voeren deze functies uit zonder tussenkomst van je bewustzijn, de cortex. Dit zou namelijk te veel tijd kosten en dat is nadelig voor de kansen op overleving.

Het langzame systeem zendt alle informatie van de thalamus naar de hippocampus en naar de cortex voor verdere analyse. Dit systeem is trager omdat het meer hersenverbindingen bevat en het vereist meer bewuste verwerking van de informatie. De cortex bekijkt de informatie, vergelijkt dit met gelijksoortige situaties in het verleden en besluit dan hoe verder te reageren. De hippocampus plaatst de betreffende situatie in tijd en ruimte. Dit langzame systeem heeft aanvullend nog de taak te beoordelen wat er instinctief al in gang is gezet. Nu kan bewust worden besloten wat te doen en of de vecht- of vluchtreactie terecht is geweest. Zo ja, de actie wordt voortgezet en er wordt besloten wat verder de beste strategie is: vluchten of vechten. Zo niet dan wordt de actie geremd en  wordt het parasympathisch zenuwstelsel weer actief en komt het lichaam in de rust – en herstelfase. 

Veteranen hebben het bijvoorbeeld vaak zwaar in december, een periode waarin veel vuurwerk wordt afgeschoten. Iedere knal geeft een schrikreactie en brengt automatisch beelden terug van de aanslag. Eerst is er de reactie in het zenuwstelsel, pas daarna het besef dat dit niet de oorlog is. Dit kan ervoor zorgen dat mensen niet meer na buiten durven of in grote massa’s willen zijn. Zo kan het bestaan steeds kleiner worden als hier niets mee wordt gedaan. Soms zwakt dit vanzelf af, soms niet. Dan spreekt men over een trauma.